Niektórzy psychologowie dziecięcy mówią, że najczęściej wypowiadanym przez nich zwrotem jest „to normalne w tym wieku”. I chyba rzeczywiście w dużym stopniu na tym polega nasza praca. Gdy jest się rodzicem małego dziecka, bez wiedzy psychologicznej i dużego doświadczenia z innymi maluchami w rodzinie lub wśród znajomych, niektóre  reakcje i pomysły własnej latorośli mogą niepokoić. Warto mieć wtedy w domu rzetelne pozycje, które w przejrzysty, zrozumiały sposób wyjaśniają, czy dane zachowanie mieści się w normie rozwojowej. O dwóch podstawowych chciałam Ci dziś krótko powiedzieć:

Rozwój psychiczny dziecka od 0 do 10 lat. Poradnik dla rodziców, psychologów i lekarzy.  Frances L. Ilg, Louise Bates Ames , Sidney M. Baker. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne

Książka, która świetnie opisuje najczęstsze zachowania dziecka w danym wieku. Człowiek czyta i ufffa, czyli myśli „uff, jak dobrze, że nie tylko my tak mamy!”. Poza opisem etapów rozwoju, sporo miejsca jest poświęcone konkretnym problemom: jedzeniu, rozładowywaniu napięcia, lękom, relacjom z rodzicami czy rodzeństwem itd. Jakkolwiek informacje o zachowaniach będących w normie rozwojowej są zwykle adekwatne (wszak dzieci rozwijają się podobnie jak trzydzieści lat temu – choć polemizowałabym z rozdziałami o śnie i treningu czystości), to porady wychowawcze można z czystym sumieniem pominąć. Polskie wydanie opiera się na oryginale z 1988 r. (!) – i chyba tylko tym można tłumaczyć koszmarki typu „najlepszym wyjściem jest po prostu zignorować kilkakrotne wołanie dziecka” (to o usypianiu) czy „kara fizyczna dla normalnego, dobrze ukształtowanego dziecka nie jest z pewnością niczym strasznym” (bez komentarza). Podsumowując: aby dowiedzieć się o zachowaniach typowych dla danego wieku – tak; aby dowiedzieć się, co z tymi zachowaniami zrobić – niekoniecznie.

Książkę w wersji papierowej możesz kupić TUTAJ, ebook – TUTAJ

Drugim źródłem, do którego chciałabym Cię odesłać, jest artykuł umieszczony na portalu Medycyna Praktyczna – Wiek występowania kamieni milowych we wczesnej ocenie rozwoju dziecka. Znajduje się tam przejrzysta tabela, w której – po podsumowaniu badań naukowych i standaryzowanych testów prowadzonych na dzieciach od 0 do 5 r.ż. – umieszczono górne granice wieku, w którym powinny być osiągnięte istotne umiejętności z zakresu motoryki, mowy, funkcji poznawczych i społeczno-emocjonalnych (choć akurat do tej ostatniej, psychologicznej kolumny mam trochę zastrzeżeń – nie przekonuje mnie oczekiwanie, że czteromiesięczniak sam uspokoi się przed snem; wiemy też, że nie wszystkie dzieci potrzebują obiektów przejściowych). Nie oznacza to, że dziecko które nie rozwinęło jeszcze danej kompetencji, jest zaburzone – schemat ma być rodzajem wskazówki, jakim obszarom rozwoju dziecka należy się przyjrzeć, także z pomocą odpowiedniego specjalisty (fizjoterapeuty, psychologa, logopedy itd.).

Sygnały ostrzegawcze w niektórych sferach rozwoju są przez rodziców czasem lekceważone – na boczny tor zainteresowań spycha się zwykle mowę i kompetencje społeczno-emocjonalne. Niereagowanie przez roczne dziecko na własne imię tłumaczy się roztargnieniem; niemówiący dwuipółlatek przywołuje wspomnienia wujka Zbyszka, który miał ciężką mowę, jak to chłopcy, ale po trzecich urodzinach wreszcie się rozgadał. Nie słyszałam natomiast, żeby rodziny z takim spokojem reagowały na niemowlę dwunastomiesięczne, które nie siada, albo na półtorarocznego malucha, który nie chodzi albo nie ma żadnego zęba. Oczywiście, normy rozwojowe są dosyć szerokie, nie można dziecka wciskać w schemat itd… ale należy brać dane zawarte w rzetelnych źródłach poważnie i jeśli coś nas niepokoi, konsultować to ze specjalistą. Logopedzi, psychologowie, fizjoterapeuci dziecięcy pracują już z niemowlętami, za darmo, w powiatowych Poradniach Psychologiczno-Pedagogicznych oraz w ramach kontraktów z NFZ. Lepiej odbyć o jedną wizytę za dużo niż żałować później, że posłuchało się uspokajaczy i straciło cenny czas.

Wykaz darmowych, publicznych Poradni Psychologiczno-Pedagogicznych (wybierz województwo)

Wyszukiwarka poradni świadczących usługi w ramach kontraktu z NFZ

Wpis zawiera linki afiliacyjne – jeśli z nich skorzystasz, kupując książkę, nie zapłacisz więcej, a właściciel sklepu podzieli się ze mną drobną częścią swojego zysku. Będzie to dla mnie również znak, że ufasz moim rekomendacjom.

Szukasz wsparcia i wiedzy, które zapewnią Ci spokojny start w macierzyństwo? Zamów "Czwarty trymestr"!