To już! Twój maluch wkrótce rozpocznie przygodę z przedszkolem lub żłobkiem. To oznacza, że czeka Was ADAPTACJA. Ale o co tak właściwie w niej chodzi? Czy można się do niej przygotować?

Czym jest, a czym nie jest adaptacja?

Najprościej można napisać, że adaptacja do przedszkola czy żłobka to proces, w którym dziecko zaczyna czuć się bezpiecznie w nowym miejscu. Podstawą tego bezpieczeństwa jest nawiązanie relacji z opiekunami. 

Znaczy to mniej więcej tyle, że kiedy dziecko po raz pierwszy przekracza próg placówki, nie zna pracujących tam opiekunów i ma pełne prawo niespecjalnie im ufać. Nie czuje się bezpiecznie, gdy rodzic (na którego zawsze może liczyć) znika z pola widzenia. Stopniowo jednak dziecko dochodzi do wniosku, że pani Kasi czy Gosi, która zajmuje się jego grupą, bliżej do sympatycznej „wróżki chrzestnej” niż do Baby Jagi i że w przedszkolu czy żłobku zasadniczo nikomu nie dzieje się krzywda. Wtedy możemy mówić, że dziecko się zaadaptowało.

Zwróć uwagę, że celem adaptacji nie jest – jak niektórzy sądzą – to, żeby dziecko zawsze dobrze się czuło w placówce lub by nie uroniło tam ani jednej łzy. Nawet w tak swojskim i bezpiecznym miejscu jak własny dom dziecko może mieć gorsze chwile. Przecież nawet będąc tuż obok Ciebie, dziecko czasem płacze lub się złości. To całkowicie normalne. Nie stawiaj adaptacyjnej poprzeczki zbyt wysoko.

Kto bierze udział w adaptacji?

Kiedy przygotowujemy się do wielkiej akcji adaptacyjnej, mamy czasem wrażenie, że to jakiś one man (albo raczej one child) show. Skupiamy całą naszą uwagę na tym, żeby przygotować do niej dziecko. Tymczasem prawda jest taka, że na sukces adaptacji pracuje troje aktorów: dziecko, jego rodzina i placówka. Spokój rodziców będzie korzystnie wpływał na samopoczucie dziecka. Niemniej ważna będzie otwartość żłobkowej czy przedszkolnej kadry. 

Zadbaj o swoje emocje

Pójście córki do przedszkola było dla mnie dużym wydarzeniem. Serduszko było na początku mocno ściśnięte. Martwiłam się, czy na pewno dobrze zrobiłam, czy na pewno będzie bezpieczna…

Magda

Postaraj się zadbać o swoje emocje. Dzieci są mistrzami w wyłapywaniu rodzicielskiego napięcia. Dlatego buzia w podkówkę, jęcząco-przepraszający ton czy choćby napięcie w ciele czy w głosie na pewno nie podziałają na malucha kojąco. Pamiętaj o własnym odpoczynku i o tym, że negatywne myśli, które krążą Ci po głowie to tylko… myśli. Nie fakty. 

Dogadaj się z placówką

Kiedy syn trafił do opiekunki dziennej, miasto – ze względu na pandemię – nie pozwalało na standardową adaptację. Opiekunka oznajmiła mi przed rozpoczęciem roku, że tym razem muszą się sprężyć: po 2 tygodniach wszystkie dzieci mają zostawać na drzemce (czyli de facto cały dzień). Zaczęliśmy na placu zabaw, żeby rodzic mógł być obecny. Do placówki nie mogłam wejść. Pierwsze 2–3 dni były niezłe, a potem wszystko się posypało i długo nie mogło się zebrać. Zakładane 2 tygodnie nijak się miały do rzeczywistości (choć akurat zasypianie na drzemkę w punkcie opieki okazało się najmocniejszą stroną mojego syna). Bardzo powoli wydłużaliśmy czas pobytu w placówce. Personel był niezwykle wyrozumiały. Panie przytulały syna, w razie potrzeby spędzały z nim czas sam na sam.

Katarzyna

Zawsze warto rozmawiać. Tak naprawdę wiele „twardych reguł” nie ma prawnego uzasadnienia i przy pewnej dozie dobrej woli z obu stron, można je nagiąć i dostosować do potrzeb malucha. Słyszałaś na przykład o tym, że wszystkie dzieci muszą być odpieluchowane, zanim pójdą do przedszkola? Nie muszą – przeczytaj tutaj.

Pamiętaj, żeby nie oceniać i nie oskarżać na wstępie – to nie pomaga. Np. zamiast pytać wzburzonym tonem, jak to możliwe, że w XXI wieku rodzic nie może wejść z dzieckiem do sali, mów o konkretnych doświadczeniach: Zauważyłam, że Jaś szybko się otwiera w nowym miejscu, o ile jestem obok. Chciałabym spróbować przyjść z nim na godzinę lub dwie, zanim zacznie zostawać sam w sali. 

Wspieraj dziecko

W trakcie czerwcowej adaptacji (na podwórku przedszkola) syn chciał skorzystać z toalety, więc weszliśmy do budynku. Byliśmy w toalecie, łazience, szatni i zerkneliśmy do sali zabaw. W domu pokazywałam synowi zdjęcia z przedszkola i opowiadałam, że byliśmy w tych miejscach. Pierwszego dnia specjalnie wstaliśmy i pojechaliśmy wcześniej, żeby przy wejściu nie było kolejki rodziców z dziećmi i żeby nie było presji, że syn już musi wchodzić, bo ktoś czeka za nami. Cały czas dbałam u luźną atmosferę. Chodziliśmy wokół przedszkola, odpowiadałam na pytania. Sala syna jest na parterze i można do niej zajrzeć przez okno. Zaproponowałam to i pokazałam mu, że są już dzieci i się bawią, jest mnóstwo zabawek. Zapytałam czy ma ochotę wejść do środka… i poszedł bez problemu. Nawet się nie obejrzał.

Agata

No i wreszcie – bądź blisko dziecka. Rozmawiaj z nim o nowej przygodzie, ale pamiętaj, żeby nie przesadzać. Jeśli w kółko będziesz chciała „wałkować” książeczki o przedszkolu czy żłobku, szybko się do nich zniechęci. (A może zrobisz własną książeczkę ze zdjęciami wybranej przez Ciebie placówki?)
Przede wszystkim wsłuchuj się w potrzeby dziecka i staraj się być jak najbardziej dostępna w okresie adaptacji. Dodatkowe dni urlopu na pewno będą dobrym pomysłem. Jeśli dopiero wracasz do aktywności zawodowej – nie planuj tego na pierwsze dni przedszkola czy żłobka. 

Jak będzie?

W kursie „Adaptacja” (dostępnym w dwóch wersjach: dla rodziców żłobkowiczów i rodziców przedszkolaków) znajdziesz sporo sposobów na pracę z własnymi lękami oraz podpowiedzi, jak wspierać dziecko czy też komunikować się z opiekunami. Słowem: przygotujecie się do adaptacji. Czy to oznacza, że wszystko pójdzie jak po maśle? Tego niestety nie mogę obiecać. Adaptacja potrafi nas zaskoczyć. Córka Zuzy nie mogła się odnaleźć w dużej grupie dzieci:

Nie wiem dokładnie, z czego to wynika – może to pośredni efekt pandemii? Córka nie ma problemu z głośnymi, zatłoczonymi miejscami, ale spotkanie z grupą dzieci w podobnym wieku przerosło jej możliwości. Po kolejnym (nieudanym) podejściu do adaptacji i rozmowie z opiekunką grupy zrezygnowaliśmy z podejmowania kolejnych prób do września. Teraz córka jest pod opieką niani. Mam nadzieję, że przy kolejnym podejściu się uda, ale nie naciskamy, bo dzięki kursowi Karli wiem, że gotowość do adaptacji może pojawić się u dzieci w różnym wieku. 

Jest też sporo pozytywnych zaskoczeń. Wiele mam hajnidów mówiło mi, że strasznie bały się początku przedszkola. Ostatecznie okazywało się, że adaptacja szła wyjątkowo gładko! 

I jeszcze jedno: niedawno córka Zuzy sama zaczęła nawiązywać znajomości na placu zabaw i dziś doskonale czuje się nawet wśród sporej liczby dzieci. Wygląda na to, że Karla miała rację – czasem wystarczy dać dziecku czas na osiągnięcie gotowości. Prawdopodobie kolejne podejście do adaptacji będzie wyglądać już zupełnie inaczej. Trzymam za to kciuki!

W artykule zostały wykorzystane treści z: 

• kursu „Adaptacja”
• książki „Żłobek, babcia, niania czy ja sama?” 

autorstwa Karli Orban, a także wypowiedzi dziewczyn z Teamu Wymagające.