Wiele mam, których urlop macierzyński dobiega końca, zastanawia się, jak to zrobić: jak zaufać osobie, której w ogóle się nie zna? Jak powierzyć opiekę nad własnym dzieckiem pani ze żłobka czy niani, którą widziało się (w i tak już dość optymistycznym scenariuszu) 2 razy w życiu? 

Nie tak dawno rozmawiałam na ten temat z Karlą Orban – autorką książki o wyborze sposobu opieki nad dzieckiem po urlopie macierzyńskim „Żłobek, babcia, niania czy ja sama?” oraz kursów „Adaptacja do żłobka” i „Adaptacja do przedszkola”. W czasie rozmowy Karla wspomniała o kilku czynnikach, które sprawiają, że nie potrafimy zaufać. W psychologii lubimy przyglądać się temu, skąd biorą się nasze myśli. Kiedy wiemy, dlaczego mózg podpowiada nam różne rzeczy, łatwiej nam ocenić, co z takimi podpowiedziami zrobić. 

Jeśli mózg mówi Ci właśnie: nie ufaj żłobkom i nianiom!, przeczytaj ten artykuł, aby dowiedzieć się, jak mógł wpaść na taki pomysł.

Potrzeba kontroli

W psychoterapii zakłada się, że jeśli nie wiadomo o co chodzi, to chodzi o lęk. Kiedy go odczuwamy, kiedy nie czujemy się bezpiecznie, możemy mieć ochotę kontrolowania wszystkiego. Jeśli ja tego nie dopilnuję, wszystko się zawali. Trudno na tej podstawie budować zaufanie. 

Wyobraź sobie, że właśnie przechodzisz przez spore problemy finansowe, a do tego poważnie pokłóciłaś się z kimś bliskim. Bardzo możliwe, że w czasie zbliżającej się adaptacji dziecka do żłobka lub niani, będziesz czuć się niepewnie. I co zrobisz, żeby sobie w tej sytuacji poradzić? Będziesz starała się kontrolować, jak najwięcej się da. Koło się zamyka.

Jeśli czujesz, że Ty też chcesz wszystko kontrolować, nie obwiniaj się za to. Zastanów się, skąd to się bierze. Jaki lęk się za tym kryje? Co mogłoby Ci pomóc?

Presja czasu

Czy umiałabyś powiedzieć dorosłym ludziom, ile czasu upłynie, zanim w nowym domu poczują się jak u siebie? Jak długo będą chodzić z poczuciem „czegoś mi brakuje, coś mnie tu uwiera, nie czuję się pewnie”? Nie da się tego przewidzieć, prawda? Tymczasem słyszy się o adaptacjach, które są bardzo mocno przypięte do kalendarza. Musi być dwa tygodnie i basta. No dobra, ale skąd wiadomo, że potrzebne są dwa tygodnie, a nie np. dwa tygodnie i dwa dni? 

Tym, co ułatwia puszczanie różnych lęków, jest elastyczność. Planujesz, że adaptacja zajmie tydzień, ale może się okazać, że przeciągnie się do trzech tygodni i to też nie będzie sygnałem porażki. Pamiętaj, że jeśli Wy, rodzice, w nowych sytuacjach macie długi rozbieg i wolicie na początku obserwować, ale mało się udzielać, są duże szanse, że Wasze dziecko ma podobnie. I to też jest okej!

Podobnie jeśli dojdziesz do wniosku, że wybór żłobka, niani albo babci nie jest dla Was – możesz zrezygnować lub zmienić zdanie. Nie dajesz wtedy lekcji o „poddawaniu się” ani niekonsekwencji, ale właśnie lekcję o byciu w kontakcie ze sobą i z otoczeniem. Tę samą, którą chciałabyś, żeby dzieci niosły ze sobą w życiu, gdy będą zaręczone z kimś, kto je krzywdzi, lub wybiorą kierunek studiów, którego – teraz już to wiedzą – nie będą w stanie skończyć albo nie da on im tego, czego się spodziewały. Mówiąc: myślałam, że nam to posłuży, a dziś chcę spróbować czegoś innego, otwierasz dziecku furtkę do słuchania swojego głosu i przyznawania się do własnej niewiedzy. Nie wiedziałam wszystkiego – co to za miejsce, jak ci tam będzie. Dziś, mając to doświadczenie, wybieram.

Przekonania

Nosimy w sobie masę różnych schematów. Na świecie jest tylu ludzi, że gdybyśmy przy poznaniu każdego z nich mieli zaczynać zbieranie informacji od zera, byłoby nam niezwykle trudno. Dlatego nasz mózg chodzi na skróty, używając schematów, stereotypów. Zgłasza się do nas 60-letnia kandydatka na nianię i w naszej głowie od razu tworzy się lista jej potencjalnych cech. Część z nich pewnie nie do końca będzie nam odpowiadać. Zgłasza się 20-latka i mamy o niej zupełnie odmienne wyobrażenie, ale tu też mogą pojawić się jakieś lęki. 

Taki sposób myślenia jest naturalny. Warto jednak pamiętać, że to tylko skrót i przyjrzeć się mu. Być może dana osoba wcale nie wpisuje się w stereotyp. Zdarzają się przecież energiczne 60-latki z bliskościowym podejściem do dzieci i odpowiedzialne, spokojne 20-latki. 

(Więcej o tym, że wiek i wykształcenie nie mówią wszystkiego o potencjalnej niani czy cioci ze żłobka, przeczytasz w artykule „Opiekunka żłobka, nauczycielka przedszkola, ciocia – kto jest kim?”)

Zanim dojdzie do rozmowy zapoznawczej, przygotuj sobie (najlepiej wspólnie z partnerem/partnerką) listę cech niani, na których Ci zależy i zaznacz te, które mają dla Ciebie największe znaczenie. 

W czasie rozmowy kwalifikacyjnej, zamiast posługiwać się ogólnikami (np. Co pani sądzi o Rodzicielstwie Bliskości? Stosuje pani kary?), zapytaj o konkretne sytuacje. Opowiedz też, czego wy robicie mniej, a czego więcej, i co pomaga waszemu dziecku się uspokoić. Nie dzielimy dzieci na „grzeczne” i „niegrzeczne”, nie odsyłamy też córki do jej pokoju. Sprawdza nam się, kiedy najpierw z nią posiedzimy i damy jej czas na ochłonięcie. Osoba, która podziela wasze spojrzenie na dziecko, będzie wiedziała, dlaczego nie separujecie zdenerwowanego dziecka, albo będzie tego ciekawa.

Czy lęk jest normalny?

Jeśli lęk z czasem mija, jeśli nie jest tak intensywny, że nie pozwala Ci normalnie funkcjonować i jeśli potrafisz się wobec niego nieco zdystansować – nie jest niczym złym. Nie chodzi o to, żeby się od niego odciąć i wmówić sobie, że nic się nie dzieje. Warto natomiast przyglądać się emocjom i wsłuchiwać w to, co tak naprawdę chce nam przekazać nasz umysł. 

Tekst powstał na podstawie transkrypcji webinaru „Opieka nad maluchem a zaufanie”, który przeprowadziłam wraz z Karlą Orban w ramach promocji książki „Żłobek, babcia, niania czy ja sama?”, oraz fragmentów książki. Znajdziesz w niej wiele cennych wskazówek dotyczących wyboru formy opieki nad dzieckiem oraz tego, jak wprowadzić decyzję w życie w poszanowaniu potrzeb dziecka i całej rodziny. 

Więcej o adaptacji do żłobka i przedszkola oraz o pracy z własnym lękiem w tym kontekście dowiesz się z kursu „Adaptacja”.