Szacuje się, że nawet 10% dzieci cierpi na zaparcia [1]. To ogromnie duża liczba. Dla większości małych pacjentów problemy z robieniem kupy nie wynikają z chorób układu pokarmowego ani innych medycznych przyczyn zatwardzeń lub wstrzymywania. Zaparcia pojawiają się zarówno u dzieci już odpieluchowanych, jak i tych, które są zdecydowanie za małe na porzucenie pieluszki (nawet niemowląt!).

Co powinno Cię zaniepokoić i skłonić do wizyty lekarskiej?

Potocznie zaparcia kojarzą nam się ze zmianą konsystencji stolca lub częstotliwości wypróżnień – i rzeczywiście, bardzo często tak właśnie rozpoczynają się zaparcia. Zdarza się jednak, że konsystencja nie odbiega wcale od tej, którą zawsze widywałaś w pieluszce, dziecko załatwia się nawet codziennie, a mimo to każde wypróżnienie sprawia mu ogromną trudność i towarzyszy mu wstrzymywanie. 

Warto umówić wizytę lekarską także wtedy, gdy odpieluchowany maluch zaczyna popuszczać kupę o luźnej konsystencji. Nawet 90% dzieci, którym się to zdarza, cierpi na zaparcia nawykowe [2].

Jak może wyglądać wstrzymywanie?

• obserwujemy tak zwaną “niespokojną pupę” – czyli dziecko, odczuwając potrzebę pójścia do toalety, wierci się, kręci, biega;
• widzimy, że dziecko przez wiele godzin lub nawet dni nie robi kupy, choć ewidentnie czuje taką potrzebę (czasem nawet o tym mówi). Czasem towarzyszy temu apatia, ograniczenie codziennych aktywności, niechęć do zabawy czy wychodzenia na dwór;
• u niektórych dzieci pojawia się brudzenie majtek czy kleksy kupy o rzadszej konsystencji (niekiedy mówi się na to “biegunka paradoksalna”);
• dziecko reaguje złością lub płaczem na propozycję zrobienia kupy;
• może pojawić się wstrzymywanie siusiania, by uniknąć przypadkowego wypróżnienia;
• dzieci odpieluchowane mogą odmawiać chodzenia do toalety.

Przekładając to na przykłady:

• dwulatek, który bez trudności i wstrzymywania robi kupę, ale wyłącznie do pieluszki – może być po prostu niegotowy na odpieluchowanie. Sporo dzieci kontroluje siusianie, ale nie kontroluje defekacji. Przy braku powyższych objawów – to nie będą zaparcia nawykowe;
• trzylatek, który robi kupę raz w tygodniu, z dużym wysiłkiem, a przed załatwieniem się przebiera nogami, krzyżuje je, staje się rozdrażniony – prawdopodobnie cierpi na zaparcia i wymaga dalszej diagnostyki;
• pięciolatek, który skarży się na bolesne wypróżnienia i dlatego załatwia się tylko dwa, trzy razy w tygodniu – również może cierpieć na zaparcia.

Jeżeli obserwujesz któryś z wymienionych objawów u swojego dziecka, skieruj się do pediatry lub gastroenterologa dziecięcego. 

Przyczyn medycznych nie wykluczamy sami! Nawet, jeśli wydaje Ci się, że “dziecko się zablokowało”, “to na pewno kwestia psychologiczna” – umów się do lekarza. Dopiero po zbadaniu dziecka i wykluczeniu chorób przewodu pokarmowego, praca z psychologiem dziecięcym będzie w pełni bezpieczna.

Czy jest jakiś sposób, aby zapobiegać zaparciom nawykowym? Z pewnością nie zaszkodzi dbanie o prawidłowe nawyki okołotoaletowe. 

Zaparciom sprzyja presja przy odpieluchowaniu, zawstydzanie dziecka przy przewijaniu (“Ale śmierdzi!”, “Ja go nie przewinę, brzydzę się!”), nieprawidłowa dieta uboga w błonnik, odwodnienie i mało aktywności fizycznej.

Wychodzenie z zaparć nawykowych to czasochłonny i bardzo obciążający rodzinę proces – wszystkim udzielają się emocje związane z trudnościami dziecka, a obniżenie napięcia, jeden z najważniejszych celów terapii psychologicznej, to spore wyzwanie. 

Tworząc kurs “Zaparcia nawykowe i trudności w odpieluchowaniu”, zależało mi na tym, żebyście dowiedzieli się więcej o tym, jak myśli i co odczuwa Wasze dziecko, jak dokładnie działa niechęć do załatwiania się i z czego może wynikać; jak można pomóc sobie w przełamaniu rozczarowania i niechęci oraz dlaczego kary i nagrody tak rzadko sprawdzają się w leczeniu ich przyczyny.

Dołącz do kursu autorstwa Karli Orban Zaparcia nawykowe i trudności w odpieluchowaniu!