Roszczeniowa baba czy uważny rodzic?

Roszczeniowa baba czy uważny rodzic?

utworzone przez | Dziecko, Przedszkolak, Psychologia, Rodzice

Dzisiaj „mówi” do Was Karla Orban. Artykuł na podstawie rozmowy z 16.05.2022 r. Opieka nad maluchem a zaufanie „sponsorowanej” przez książkę „Żłobek, babcia, niania czy ja sama?”.

Wybierz stronę dziecka

Jeśli musimy określić, wobec kogo mamy być lojalni, to najlepiej być lojalnym wobec swojego dziecka. Warto wierzyć dzieciom. O wiele lepiej pomylić się dwa razy na korzyść dziecka i nawet uwierzyć w to, że zostało przez kogoś uderzone, kiedy nie zostało, niż żeby doszło do sytuacji, w której dziecko mówi rodzicowi o tym, co jest dla niego trudne i słyszy: „Nie, to na pewno tak nie było”.

 

Budowanie zaufania

Rodzice zastanawiają się, jak zadbać o bezpieczeństwo swoich dzieci, co zrobić, żeby mówiły np. o jakimś podejrzanym gościu, który próbuje coś z nimi robić. Jednak zaufanie, jakie dziecko ma do nas, zaczyna się od tego, jak podchodzimy do sygnałów wysyłanych przez dziecko już teraz. Jeśli dziecko wie, że mama lub tata pójdzie i zajmie się problemem, to będzie miało większą otwartość do mówienia, gdyby podejrzany gościu rzeczywiście się kiedyś pojawił. 

 

Co nas paraliżuje?

Łatwo powiedzieć…

W wielu miejscach, które funkcjonują jako instytucje, kompletnie zamrażamy swoje prawa. Tak jak kiedyś w szkole, gdzie lepiej było nie mówić, co się myśli, żeby nie dostać za to po uszach. Kiedy wchodzimy do żłobka, przedszkola, szkoły czy placówki medycznej, odczuwamy lęk o to, czy możemy w ogóle jakoś reagować. I z jednej strony wiemy, że jesteśmy rzecznikiem swojego dziecka, a z drugiej paraliżuje nas strach.

Roszczeniowy rodzic?

Miejmy odwagę pytać. Rodzice boją się, że zostaną ocenieni jako roszczeniowi, nadwrażliwi albo tacy, którzy za bardzo się przejmują. Niekoniecznie tak musi być – nawet jeśli w innym miejscu zostaliśmy tak odebrani. Zresztą nawet gdybyśmy mieli zmierzyć się z reakcją: „Ale jest pani roszczeniowa!”, zróbmy to i bądźmy po stronie swojego dziecka. Pokażmy mu swoją lojalność, znosząc chwilowy brak komfortu. Dajmy sobie siłę i prawo do tego, żeby mówić rzeczy trudne w imieniu swojego dziecka, bo ono ogromnie potrzebuje zobaczyć, jak to robimy. 

Dorośli sobie poradzą. Jeśli będziemy tymi roszczeniowymi rodzicami, to będziemy. Ten ktoś po drugiej stronie (nauczycielka, opiekunka, pielęgniarka) pójdzie do domu, zwierzy się mężowi, powie, że „ta baba wymyśla”. Trudno. Jakoś da sobie z tym radę, bo jest dorosła. Tymczasem jeśli wasze dziecko rzeczywiście jest traktowane w bardzo przemocowy sposób, to nie da sobie rady. I dlatego my, rodzice musimy być lojalni dziecku. Mimo wszystko.

 

Prawdziwy ekspert

Jednocześnie nie warto siedzieć cicho z myślą, że „jak coś będzie źle, to mi powiedzą”. Pamiętaj, że pracownicy placówki jeszcze nie znają Twojego dziecka. Dopiero się go uczą. Pytania rodziców, uwagi, komentarze, pomysły czy doświadczenia naprawdę pomagają! Pamiętajmy, że ktoś, kto pracuje w żłobku od 20 lat, może być ekspertem od opiekowania się dziećmi w żłobku, ale to TY, mamo/tato, jesteś ekspertką/em od swojego dziecka. Bo TY je znasz od urodzenia.

 

Zmieniajmy świat na lepsze

Fajnie być pierwszym pokoleniem, które zaczyna słuchać swoich dzieci, ufać swoim dzieciom, wierzyć w nie, stać po ich stronie, walczyć o nie. Osoby urodzone w latach 70., 80. często nie miały dorosłych, którzy za nimi stali. Nauczyciel miał zawsze rację. Pani trzeba było słuchać. 

Fajnie być zmianą, którą chcemy widzieć w świecie, choć jednocześnie można się z tym czuć niekomfortowo. Nikt nie lubi być oceniony jako roszczeniowy. Zwłaszcza jeśli paraliżuje go strach i czuje napięcie, kiedy jest w tych instytucjach i ożywają w nim schematy utrwalane przez wiele lat w żłobku, w przedszkolu, w szkole, w szpitalach, w przychodniach.

Mimo wszystko dobrze jest ufać sobie i słuchać siebie. Dobrze jest słuchać dziecka i ufać dziecku.

Jesteś na urlopie macierzyńskim? Zastanawiasz się, co dalej? Zamów książkę Karli Orban:

Opieka nad dzieckiem – dlaczego nie umiem zaufać?

Opieka nad dzieckiem – dlaczego nie umiem zaufać?

utworzone przez | Dziecko, Psychologia, Rodzice

Wiele mam, których urlop macierzyński dobiega końca, zastanawia się, jak to zrobić: jak zaufać osobie, której w ogóle się nie zna? Jak powierzyć opiekę nad własnym dzieckiem pani ze żłobka czy niani, którą widziało się (w i tak już dość optymistycznym scenariuszu) 2 razy w życiu? 

Nie tak dawno rozmawiałam na ten temat z Karlą Orban – autorką książki o wyborze sposobu opieki nad dzieckiem po urlopie macierzyńskim „Żłobek, babcia, niania czy ja sama?” oraz kursów „Adaptacja do żłobka” i „Adaptacja do przedszkola”. W czasie rozmowy Karla wspomniała o kilku czynnikach, które sprawiają, że nie potrafimy zaufać. W psychologii lubimy przyglądać się temu, skąd biorą się nasze myśli. Kiedy wiemy, dlaczego mózg podpowiada nam różne rzeczy, łatwiej nam ocenić, co z takimi podpowiedziami zrobić. 

 

Jeśli mózg mówi Ci właśnie: nie ufaj żłobkom i nianiom!, przeczytaj ten artykuł, aby dowiedzieć się, jak mógł wpaść na taki pomysł.

 

Potrzeba kontroli

W psychoterapii zakłada się, że jeśli nie wiadomo o co chodzi, to chodzi o lęk. Kiedy go odczuwamy, kiedy nie czujemy się bezpiecznie, możemy mieć ochotę kontrolowania wszystkiego. Jeśli ja tego nie dopilnuję, wszystko się zawali. Trudno na tej podstawie budować zaufanie. 

Wyobraź sobie, że właśnie przechodzisz przez spore problemy finansowe, a do tego poważnie pokłóciłaś się z kimś bliskim. Bardzo możliwe, że w czasie zbliżającej się adaptacji dziecka do żłobka lub niani, będziesz czuć się niepewnie. I co zrobisz, żeby sobie w tej sytuacji poradzić? Będziesz starała się kontrolować, jak najwięcej się da. Koło się zamyka.

Jeśli czujesz, że Ty też chcesz wszystko kontrolować, nie obwiniaj się za to. Zastanów się, skąd to się bierze. Jaki lęk się za tym kryje? Co mogłoby Ci pomóc?

 

Presja czasu

Czy umiałabyś powiedzieć dorosłym ludziom, ile czasu upłynie, zanim w nowym domu poczują się jak u siebie? Jak długo będą chodzić z poczuciem „czegoś mi brakuje, coś mnie tu uwiera, nie czuję się pewnie”? Nie da się tego przewidzieć, prawda? Tymczasem słyszy się o adaptacjach, które są bardzo mocno przypięte do kalendarza. Musi być dwa tygodnie i basta. No dobra, ale skąd wiadomo, że potrzebne są dwa tygodnie, a nie np. dwa tygodnie i dwa dni? 

Tym, co ułatwia puszczanie różnych lęków, jest elastyczność. Planujesz, że adaptacja zajmie tydzień, ale może się okazać, że przeciągnie się do trzech tygodni i to też nie będzie sygnałem porażki. Pamiętaj, że jeśli Wy, rodzice, w nowych sytuacjach macie długi rozbieg i wolicie na początku obserwować, ale mało się udzielać, są duże szanse, że Wasze dziecko ma podobnie. I to też jest okej!

Podobnie jeśli dojdziesz do wniosku, że wybór żłobka, niani albo babci nie jest dla Was – możesz zrezygnować lub zmienić zdanie. Nie dajesz wtedy lekcji o „poddawaniu się” ani niekonsekwencji, ale właśnie lekcję o byciu w kontakcie ze sobą i z otoczeniem. Tę samą, którą chciałabyś, żeby dzieci niosły ze sobą w życiu, gdy będą zaręczone z kimś, kto je krzywdzi, lub wybiorą kierunek studiów, którego – teraz już to wiedzą – nie będą w stanie skończyć albo nie da on im tego, czego się spodziewały. Mówiąc: myślałam, że nam to posłuży, a dziś chcę spróbować czegoś innego, otwierasz dziecku furtkę do słuchania swojego głosu i przyznawania się do własnej niewiedzy. Nie wiedziałam wszystkiego – co to za miejsce, jak ci tam będzie. Dziś, mając to doświadczenie, wybieram.

Przekonania

Nosimy w sobie masę różnych schematów. Na świecie jest tylu ludzi, że gdybyśmy przy poznaniu każdego z nich mieli zaczynać zbieranie informacji od zera, byłoby nam niezwykle trudno. Dlatego nasz mózg chodzi na skróty, używając schematów, stereotypów. Zgłasza się do nas 60-letnia kandydatka na nianię i w naszej głowie od razu tworzy się lista jej potencjalnych cech. Część z nich pewnie nie do końca będzie nam odpowiadać. Zgłasza się 20-latka i mamy o niej zupełnie odmienne wyobrażenie, ale tu też mogą pojawić się jakieś lęki. 

Taki sposób myślenia jest naturalny. Warto jednak pamiętać, że to tylko skrót i przyjrzeć się mu. Być może dana osoba wcale nie wpisuje się w stereotyp. Zdarzają się przecież energiczne 60-latki z bliskościowym podejściem do dzieci i odpowiedzialne, spokojne 20-latki. 

(Więcej o tym, że wiek i wykształcenie nie mówią wszystkiego o potencjalnej niani czy cioci ze żłobka, przeczytasz w artykule „Opiekunka żłobka, nauczycielka przedszkola, ciocia – kto jest kim?”)

Zanim dojdzie do rozmowy zapoznawczej, przygotuj sobie (najlepiej wspólnie z partnerem/partnerką) listę cech niani, na których Ci zależy i zaznacz te, które mają dla Ciebie największe znaczenie. 

W czasie rozmowy kwalifikacyjnej, zamiast posługiwać się ogólnikami (np. Co pani sądzi o Rodzicielstwie Bliskości? Stosuje pani kary?), zapytaj o konkretne sytuacje. Opowiedz też, czego wy robicie mniej, a czego więcej, i co pomaga waszemu dziecku się uspokoić. Nie dzielimy dzieci na „grzeczne” i „niegrzeczne”, nie odsyłamy też córki do jej pokoju. Sprawdza nam się, kiedy najpierw z nią posiedzimy i damy jej czas na ochłonięcie. Osoba, która podziela wasze spojrzenie na dziecko, będzie wiedziała, dlaczego nie separujecie zdenerwowanego dziecka, albo będzie tego ciekawa.

 

Czy lęk jest normalny?

Jeśli lęk z czasem mija, jeśli nie jest tak intensywny, że nie pozwala Ci normalnie funkcjonować i jeśli potrafisz się wobec niego nieco zdystansować – nie jest niczym złym. Nie chodzi o to, żeby się od niego odciąć i wmówić sobie, że nic się nie dzieje. Warto natomiast przyglądać się emocjom i wsłuchiwać w to, co tak naprawdę chce nam przekazać nasz umysł. 

Tekst powstał na podstawie transkrypcji webinaru „Opieka nad maluchem a zaufanie”, który przeprowadziłam wraz z Karlą Orban w ramach promocji książki „Żłobek, babcia, niania czy ja sama?”, oraz fragmentów książki. Znajdziesz w niej wiele cennych wskazówek dotyczących wyboru formy opieki nad dzieckiem oraz tego, jak wprowadzić decyzję w życie w poszanowaniu potrzeb dziecka i całej rodziny. 

Więcej o adaptacji do żłobka i przedszkola oraz o pracy z własnym lękiem w tym kontekście dowiesz się z kursu „Adaptacja”.

 

 

Jesteś na urlopie macierzyńskim? Zastanawiasz się, co dalej? Zamów książkę Karli Orban:

Czy żłobek jest potrzebny do rozwoju?

Czy żłobek jest potrzebny do rozwoju?

utworzone przez | Maluch, Psychologia, Rodzice

 

„Gdyby chodziła do żłobka, to umiałaby się dzielić”. „Franio poszedł do żłobka i od razu się rozgadał”. „Lepiej dać do żłobka, bo potem sobie nie poradzi w przedszkolu”. Czy to prawda? Czy żłobek rzeczywiście jest potrzebny do prawidłowego rozwoju? Czy rezygnując ze żłobka, krzywdzisz dziecko? 

Karla Orban w książce „Żłobek, babcia, niania czy ja sama?” pisze, jak jest naprawdę. Artykuł powstał na podstawie rozdziału poświęconego temu zagadnieniu. 

 

Ćwiczenie czyni mistrza

Najlepszym sposobem na nabywanie przez dziecko nowych umiejętności jest oczywiście praktyka. Jeśli w żłobku więcej rysuje – będzie lepiej rysowało. Jeśli dziecko tylko w żłobku może wycinać, bo w domu nożyczki pozostają poza jego zasięgiem, to rzeczywiście dzięki żłobkowi nauczy się ciąć papier. 

Jeśli chodzi o umiejętności społeczne, początkowo najlepiej będą się one rozwijać w kontakcie… z dorosłymi. Istnieją spore szanse, że uważna mama czy ciocia zareaguje na wypowiedź malucha z większym zainteresowaniem, entuzjazmem i zrozumieniem niż żłobkowy kolega, który akurat skupia się na poruszaniu łyżką zabawkowej koparki.
Na kolejnym etapie takie rówieśnicze interakcje będą oczywiście bardzo ważne. Nie da się nauczyć funkcjonowania w grupie inaczej niż metodą prób i błędów. Nie jest jednak powiedziane, że poza żłobkiem jest to niemożliwe.

 

 

Temperament a rozwój

Czy to, że Helenka lepiej wspina się po drabince niż Julka wynika z tego, że ta druga nie poszła do żłobka? Cóż, jest całkiem prawdopodobne, że Helenkę „nosiło” już gdy była niemowlakiem, podczas gdy Julka wolała wtedy spokojne leżenie. Dzieci, które z natury są aktywne, szybciej opanowują ruchowe umiejętności, takie jak chodzenie, wspinaczka czy jazda na rowerku biegowym. Forma opieki będzie tu miała mniejsze znaczenie.

To samo może dotyczyć choćby chęci zbliżania się do nieznanych osób. Na pewno zauważyłaś osoby, którym przychodzi to łatwiej niż innym – to cecha wrodzona, a to oznacza, że można ją zaobserwować także u dzieci. Im częściej ktoś zagaduje do nieznajomych z piaskownicy, tym szybciej rozwija umiejętności społeczne. Znowu – żłobek niewiele tu zmieni.

 

Czego się teraz nauczyć?

Lew S. Wygotski – psycholog i badacz rozwoju dzieci – uważał, że dziecko najlepiej uczy się wtedy, kiedy dany proces rozwojowy właśnie dojrzewa. Innymi słowy: dziecko czuje, że opanowanie danej umiejętności jest możliwe i chętnie naśladuje dorosłego lub rówieśnika, chcąc tego dokonać. Przykładowo maluch świetnie je rączkami, ale zaczyna czuć, że posługiwanie się łyżeczką może być całkiem spoko. Coraz chętniej sięga wtedy po łyżeczkę (którą do tej pory gardził) i zawzięcie ćwiczy. Jeśli zmotywowany dorosły będzie starał się w tym czasie nauczyć to samo dziecko układania 2-elementowych puzzli, według teorii Wygotskiego – nic mu z tego nie wyjdzie. Na topie jest łyżeczka i koniec. [1]
Dlatego nie można założyć, że praktykowanie danej aktywności w placówce automatycznie sprawi, że żłobkowicz ją opanuje. Jeśli nie przyszedł na nią czas – nic z tego.

 

Lepszy rozwój intelektualny?

Na przełomie XX i XXI wieku w Stanach Zjednoczonych przeprowadzono trwające 16 lat badanie na dużej grupie dzieci (i nastolatków, bo przez te 16 lat „maluchy” zdążyły urosnąć). Okazało się, że dzieci, którymi opiekowały się inne osoby niż rodzice, miały lepsze wyniki w testach mierzących rozwój intelektualny i zdolności językowe przez pierwsze 4,5 roku życia (czyli wcale nie tak długo, prawda?). Działo się tak pod warunkiem, że jakość wspomnianej opieki była wysoka (za kryteria uznano: wielkość grupy, liczbę dzieci przypadającą na jednego opiekuna i wykształcenie dorosłego). W świetle badania, aby dziecko mogło czerpać korzyści z opieki instytucjonalnej, opiekunowie powinni wchodzić z nim w interakcje, być wrażliwi na jego potrzeby i wzmacniać dziecko. [2]

Jak to odnieść do żłobka? Dobry żłobek rzeczywiście może pozytywnie wpłynąć na rozwój intelektualny i językowy Twojego malucha w pierwszych latach życia. Jeśli jednak liczysz, że zwiększy to szanse, że Twój syn czy córka wygra w liceum olimpiadę polonistyczną – muszę Cię zmartwić. Zanim maluch trafi do podstawówki, wszystko się wyrówna. 

 

Czy zatem żłobek jest bezużyteczny? Oczywiście, że nie! Żłobek wciąż może być najlepszym rozwiązaniem dla niejednej rodziny. Poprzez ten artykuł chciałam tylko podkreślić, że nie krzywdzisz dziecka, wybierając inną formę opieki. Jeśli czułaś presję w tym obszarze, mam nadzieję, że udało mi się ją z Ciebie zdjąć. 

 

 

Więcej na temat zalet i wad żłobka (a także innych form opieki!) przeczytasz w książce Karli Orban „Żłobek, babcia, niania czy ja sama?”.

 

[showhide type=”links” more_text=”Kliknij tu, żeby rozwinąć bibliografię” less_text=”Ukryj bibliografię”]

1: Vandell D.L. i in. (2010), Do effects of early child care extend to age 15 years? Results from the NICHD Study of Early Child Care and Youth Development, „Child Development”, t. 81, z. 3, s. 737–756, DOI: 10.1111/j.1467-8624.2010.01431.x.
2: Skiba J. (2014), Myśl Lwa S. Wygotskiego we współczesnej edukacji małego dziecka, [w:] K. Denek, A. Kamińska, P. Oleśniewicz (red.), Edukacja Jutra. Od tradycji do nowoczesności. Aksjologia w edukacji jutra, Oficyna Wydawnicza „Humanitas”, Sosnowiec, s. 307–315.

[/showhide]

Jesteś na urlopie macierzyńskim? Zastanawiasz się, co dalej? Zamów książkę Karli Orban:

Dzieci pod opieką babci – jakie wyzwania stoją przed Tobą?

Dzieci pod opieką babci – jakie wyzwania stoją przed Tobą?

utworzone przez | Dziecko, Maluch, Psychologia

W naszej kulturze często powierzamy opiekę nad dziećmi ich dziadkom. Jeśli mieszkasz z dala od własnych rodziców czy teściów, być może z zazdrością słuchasz historii o tym, jak inni zlecają swoim emerytowanym rodzicom odbiór dziecka z przedszkola, pieczę nad przeziębionym szkrabem czy też funkcję pełnoetatowych opiekunów. I to za darmo!

 

Jak pewnie wiesz, nie ma rozwiązań idealnych i to także – mimo niewątpliwych zalet – idealnym nie jest. Jakie zatem potencjalne wyzwania niesie za sobą powierzenie opieki nad dzieckiem babci lub dziadkowi? 

 

(Treść poniższego artykułu pochodzi z książki „Żłobek, babcia, niania czy ja sama?” autorstwa Karli Orban).

 

Wpływ na prywatne relacje

Największą trudnością, z jaką wiąże się wykonywanie jakiejkolwiek pracy na rzecz członków rodziny, jest mieszanie się wątku zawodowego i rodzinnego. Ewentualne konflikty i zakończenie współpracy mogą rzutować na prywatną relację między babcią a rodzicami, a w konsekwencji między dziadkami a wnukami. Jednocześnie to, co dzieje się na gruncie rodziny, wokół tematów niezwiązanych z maluchem, może się przekładać na atmosferę w trakcie opieki i komfort obu stron. W rodzinach wielopokoleniowych, układających życie rodzinne pod jednym dachem, opieki nad dziećmi w zasadzie nie da się uniknąć, więc tym istotniejsze są dobra komunikacja i otwartość na siebie nawzajem.

 

Odmienne wizje

Nie w każdej rodzinie uda się zachować równowagę pomiędzy angażowaniem babci w wychowanie wnucząt i odrębnością młodej rodziny. To trudny temat także dla dziadków: czasem mówią, że choć przypisuje im się odpowiedzialność za dziecko pozostawione pod ich opieką, nie pozwala się na podejmowanie żadnej autonomicznej decyzji (zero wpływu, dużo odpowiedzialności) nawet w bardzo błahych sprawach jak ubranie malucha na dwór. W zgodnym dzieleniu się opieką może przeszkadzać inny styl wychowawczy – mniej lub bardziej autorytarny czy demokratyczny, często wynikający z różnic pokoleniowych. Zdarzają się także różnice informacyjne: w ciągu ostatnich dwóch czy trzech dekad rodzice zyskali niespotykany dotąd dostęp do specjalistycznej wiedzy. Nierzadko to, co zaleca się dzisiaj (np. rozszerzanie diety po 6. miesiącu życia dziecka), kłóci się z rekomendacjami z naszego dzieciństwa. Nie jest to łatwe dla żadnej ze stron. Naszym mamom i teściowym trudno jest przyjąć, że mogłyby działać na niekorzyść dzieci, robiąc to, co „sprawdziło się” kiedyś, i mogą odbierać nowe informacje jako krytykę swoich dotychczasowych działań. Dlatego też stała pomoc babci może wymagać wypracowania zupełnie innych stylów komunikacji, otwartości na wartości i potrzeby drugiej strony oraz uznania Waszej odrębności jako rodziców. Jeżeli czytasz to zdanie i myślisz, że jest Wam bardzo daleko do podobnego miejsca w relacji, zaangażowanie babci może być momentem przełomowym w pozytywnym i negatywnym znaczeniu. Konflikt stwarza okazję do szczerej rozmowy i zmierzenia się z nienazwanymi mechanizmami w rodzinie, a w rezultacie może przynieść nową jakość. Nierzadko po drodze wywołuje „stan zapalny”, nieprzyjemny dla obu stron. Bywa, że prowadzi do wycofania się z kontaktów.

Określenie ram współpracy

W niektórych rodzinach wystosowanie jakiejkolwiek prośby kojarzy się z wydawaniem poleceń i wzbudza duży dyskomfort: do jakiego stopnia i w jaki sposób mogę mówić własnemu rodzicowi, co robić? Czy w ogóle mogę prosić, żeby babcia wyprowadziła dziecko na dwór, i domagać się tego, jeśli sama nie widzi takiej konieczności? Mimo że opieka niani i babci ma wiele punktów wspólnych, nie da się ukryć, że bycie w relacji prywatnej, a nie zawodowej, zmienia optykę i uruchamia nieco inne emocje. Uzgadnianie ram współpracy może być także trudniejsze, jeśli babcia nie pobiera za swoją pracę wynagrodzenia. Czasem zdarza się, że taki układ prowadzi do poczucia emocjonalnego zobowiązania i długu: ja pomagam wam w opiece, wy powinniście w związku z tym… Aspekt dobrowolności jest ogromnie ważny, bo podstawową przyczyną konfliktów jest to, że któraś ze stron zgodziła się na tę formę opieki, by nie urazić odmową drugiej lub mając zupełnie inne wyobrażenie, jak ta współpraca miałaby wyglądać. Dobrowolność obejmuje was wszystkich: jeśli twój partner nie wyobraża sobie codziennej obecności teściowej w swoim domu lub ma z nią bardzo napięte stosunki, pomijanie jego dyskomfortu z nadzieją, że pewnie „jakoś się dograją”, może zostać odebrane jako bycie ignorowanym.

 

Czy nadąży za maluchem?

Wielu rodziców ma również wątpliwości, czy babcia podoła wyzwaniom opieki nad bardziej wymagającymi maluchami. Czy będzie w stanie zapewnić wystarczająco dużo ruchu i aktywności? Różnica w sposobie spędzania wolnego czasu jest w zasadzie naturalna, bo w końcu każdy z nas ma swoje indywidualne preferencje i pomysły na zaangażowanie uwagi małego dziecka, ale niektórzy rodzice są świadomi tak głębokich różnic między temperamentem babci a malucha, że z troski o któreś z nich nie wyobrażają sobie takiego scenariusza.

 

Jakie pytania warto zadać sobie i partnerowi, zanim zaangażujecie babcię w opiekę?

  • Czy dla obu stron będzie to w pełni dobrowolne rozwiązanie? Czy wszyscy się na nie zgadzają?
  • Czy w naszej rodzinie rozmawiamy otwarcie o tym, co trudne, i możemy wyrażać swoje obawy?
  • Czy w towarzystwie rodziców nadal jesteśmy w kontakcie ze sobą i dbamy o uwzględnianie partnera/partnerki?
  • Jak odbieramy mamę/teściową w kontakcie z dzieckiem? Czy odczuwamy spokój, gdy widzimy ich razem, czy też większość czasu jesteśmy w napięciu?
  • Czy mama/teściowa widzi w nas kompetentnych rodziców i jest otwarta na nasze potrzeby i zdanie?

 

Wielu wyzwaniom można sprostać dzięki otwartej komunikacji. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o tym, jak dbać o zdrową relację z własnymi rodzicami lub teściami w kontekście opieki nad dziećmi – sięgnij po książkę „Żłobek, babcia, niania czy ja sama?”.

 

Jesteś na urlopie macierzyńskim? Zastanawiasz się, co dalej? Zamów książkę Karli Orban:

Jak nazywać genitalia w rozmowie z dziećmi?

Jak nazywać genitalia w rozmowie z dziećmi?

utworzone przez | Dziecko, Eksperci Parentflixa, Klub, Parentflix, Psychologia, Rodzice

Jak nazywać genitalia w rozmowie z dziećmi?

Srom, cipka czy brzoskwinka? Określanie tak zwanych intymnych części ciała w rozmowach z dziećmi to temat, który często pojawia się na Instagramie i nie tylko. I słusznie, warto o tym pisać.  W każdej rodzinie może być z tym trochę inaczej. Często też jest tak, że w naszych domach rodzinnych nie było takiego słowa, którego chcemy teraz używać. Albo nie było w ogóle żadnych. Jak więc się za to zabrać? 

Bardzo zależy mi na tym, żeby moje wskazówki mogły posłużyć każdemu – bez względu na to, czy mówienie o narządach płciowych z dzieckiem przychodzi danej osobie naturalnie czy też nieco  trudniej. Dlatego podzieliłam ten element domowej edukacji seksualnej na 3 etapy. Oto i one: 

 

Etap I: Po prostu mów! 

Bardzo doceniam instagramową edukację seksualną. Czytając posty, poszerzamy swoje słownictwo, oswajamy się z nim i dowiadujemy się, które słowa są aktualnie powszechnie używane. A patrząc szerzej: zdobywamy wiedzę o naszym zdrowiu, profilaktyce, relacjach czy kulturowych aspektach seksualności. Mam jednak wrażenie, że media społecznościowe zapomniały trochę o sporej grupie osób, którym pewne wyrazy po prostu nie przechodzą przez gardło.

Dlatego najważniejszą zasadą jest to, żeby w ogóle mówić. Używaj takich wyrazów, które wypowiesz bez większych problemów – bez jąkania, ściszania głosu i rozglądania się po pokoju. 

Masz problem z popularną ostatnio cipką? Czujesz, że to zbyt wulgarne? Sama nie lubiłam kiedyś tego słowa. Kiedy używała go moja mama (jak widać, bardziej „postępowa” niż ja jako nastolatka!), czułam się strasznie zażenowana. Potrafię zrozumieć taką blokadę. Zostaw cipkę, mów inaczej – ale mów!

Niech to będzie nawet wasze prywatne, domowe słowo. Możesz użyć jednego z tych wieloznacznych określeń, takich jak ptaszek czy brzoskwinka – pod warunkiem, że Twoje dziecko będzie wiedziało, że nie mówisz o zwierzętach czy owocach, ale o konkretnej części ciała. 

Wiele osób krytykuje takie podejście. „Jak to? Przecież to wstyd, jeśli ktoś powie lekarzowi o swędzącej brzoskwince”. Może rzeczywiście w wyedukowanej bańce brzmi to dość nieporadnie, ale z drugiej strony lepiej powiedzieć tak, niż nie mieć żadnego słowa określającego swędzącą część ciała i nie pójść przez to w ogóle do lekarza. Mądry specjalista albo mądra specjalistka sobie poradzi – dopyta i się dogada. Najważniejsze, żeby Twoje dziecko wiedziało, że brzoskwinka jest normalną częścią ciała, o której można mówić. Osobie, której od dziecka mówiono, że ma brzuszek, a dalej… nóżki, może być z tym trudniej.

 

Etap II: Wprowadź słowa zrozumiałe dla otoczenia

Mimo wszystko dobrze byłoby, gdyby dziecko znało słowa, dzięki którym dogada się z otaczającym je światem. Wyrozumiały lekarz lub wyrozumiała lekarka to jedno, a rówieśnicy w przedszkolu – to już trochę co innego. Używanie typowo domowych określeń wśród znajomych może przysparzać kłopotów w komunikacji. Dogadanie się zajmie potencjalnie więcej czasu, a może też być tak, że komunikat w ogóle nie zostanie zrozumiany („dobra, jakaś tam brzoskwinka… nieciekawe”). Najgorzej, jeśli użycie takiego niezrozumiałego powszechnie słowa utrudni dogadanie się z zaufanym dorosłym, któremu dziecko próbowało opowiedzieć np. o sytuacji nadużycia seksualnego.

 

A więc jakie to są te zrozumiałe wyrażenia? Jeśli chodzi o typowo męskie narządy, to mamy dwa : dziecięcy (choć powszechnie zrozumiały) siusiak i „dorosły” penis. Tutaj jest łatwo, wszyscy wiedzą, o co chodzi. Ba, tworzy się nawet pewna wspólnota. W przedszkolu większość chłopców szybko się orientuje, że każdy z nich ma to samo. U większości dziewczynek tak nie jest – okazuje się, że… każda ma co innego, bo w każdym domu mówi się inaczej. 

 

Jak zatem nazywać typowo żeńskie narządy płciowe?

Pierwsze określenie to srom. Ma ono medyczny charakter, jest poprawne, słownikowe, ale… mimo to wcale nie jest do końca zrozumiałe. Nawet licealiści i licealistki, których i które uczę, niekoniecznie są z nim zaznajomieni. Jest też wagina (czasami zdrabniana w rozmowach z dziećmi do waginki), która z kolei jest niepoprawna słownikowo, bo teoretycznie odnosi się tylko do pochwy, ale do codziennego użytkowania wystarczy, a u lekarza można to doprecyzować. Na pewno dogadamy się, używając słowa cipka, choć tak jak wspomniałam na początku, nie wszyscy czują się komfortowo z tym, że jest to zdrobnienie od wulgaryzmu. Coraz częściej możemy spotkać także wyrażenie wulwa – ale sporo osób będzie musiało uciec się do pomocy Google’a, żeby zrozumieć, o czym mówimy. Choć jej niewątpliwą zaletą jest neutralne brzmienie i precyzyjne znaczenie.

Ja używam wszystkich tych słów i z ciekawością patrzę, jak zmienia się ich popularność i odbiór.

 

Etap III: Zapoznaj z terminami medycznymi

I jeszcze trzeci element – który dodam jako nauczycielka i edukatorka. Warto, żeby dzieci kojarzyły typowo medyczne nazwy, takie jak srom czy prącie. Prędzej czy później zetkną się z nimi w podręcznikach szkolnych i wtedy fajnie, żeby wiedziały, o co chodzi. 

Czy to znaczy, że trzeba używać w domu całego zestawu określeń? Nie. Wybierz jedno i od czasu do czasu przeplataj drugim, napomknij że jest jeszcze inne. Bez presji. Po prostu mów.

Na koniec mała uwaga. Język szybko ewoluuje. Pamiętacie, jak cipka brzmiała jeszcze 5 czy 10 lat temu? Zupełnie inaczej, prawda? Dlatego chcę zaznaczyć, że to są moje wskazówki na dzisiaj. Na 2022 rok. 

 

Autorką artykułu jest Tosia z WdŻ dla zaawansowanych, ekspertka Parentflixa i autorka ścieżki wiedzowej „Seksualność dziecka”. 

 

Parentletter – newsletter dla świadomych rodziców. Zapisz się na listę i otrzymuj pełne wsparcia treści.