mgr Agnieszka Słoniowska – fizjoterapeutka z ponad dwudziestoletnim stażem; terapeutka neurorozwojowa, pracująca w nurcie bliskościowym. Szkolenia, które odbyła to m.in.: PNF, SI, NDT- Bobath basic & baby, kinesiotaping, podejście osteopatyczne w pediatrii, wczesne wykrywanie autyzmu, praca z dzieckiem z ADHD, instruktorskie oraz trenerskie – Shantala Special Care.

Jest wykładowcą na studiach podyplomowych, związanych tematycznie z terapią ręki, terapią widzenia, fizjoterapią oraz SI małego dziecka. Jest też autorką warsztatów dla rodziców i profesjonalistów, z zakresu rozwoju i pielęgnacji niemowlęcia m. in: Dobry Start Dziecka, Promotor DSD, Ocena gotowości małego dziecka do funkcji jedzenia w ujęciu sensomotorycznym.

Pod redakcją wydawnictwa “Od Pestki do ogryzka” pisze i publikuje artykuły na temat pozycjonowania do karmienia niemowląt ze wzorcem odgięciowym oraz responsywności w procesie karmienia niemowlęcia.

Współtwórczyni szkoły instruktorów masażu Shantala – Dotyk i Więź.

Prywatnie – żona oraz mama pięciorga dzieci. 

AGNIESZKA JEST JEDNĄ Z EKSPERTEK TWORZĄCYCH MATERIAŁY DOSTĘPNE W MOIM KLUBIE ONLINE DLA RODZICÓW PARENTFLIX

W Parentflixie dzieli się doświadczeniem z gabinetu fizjoterapeuty i terapeuty neurorozwojowego. Pomaga oswoić niektóre zagadnienia, takie jak napięcie mięśniowe czy przyjazna pielęgnacja. Odczarowuje spędzające sen z powiek rodziców układanie maluszków na brzuchu. Opowiada o znaczeniu dotyku w życiu dziecka i przybliża jedną z jego form – masaż (czemu tak naprawdę służy i komu jest potrzebny). W swoich szkoleniach skupia się także na dojrzewaniu komunikacji rodzic-dziecko, widzianej przez pryzmat rozwoju ruchowego, a także pokazuje, jak duże znaczenie dla dziecka ma zabawa. Ponadto wyjaśnia, na czym polega dobre noszenie dziecka na rękach, w nosidle i w chuście.

* * *

Pracuję jako fizjoterapeuta od ponad dwudziestu lat. Z różnym natężeniem, gdyż w międzyczasie cieszyłam się stopniowo powiększającą się rodziną. Ukończone szkolenia, m.in. NDT-Bobath, Integracji Sensorycznej czy PNF, w połączeniu z praktyką dawały mi poczucie kompetencji w pracy z dzieckiem w aspekcie motorycznym. W miarę upływu lat zaczęłam dostrzegać, że skupiam się nie tylko na dziecku, ale na całym środowisku, w którym się rozwija. Myślę, że doszłam do tego, kiedy sama zostałam mamą i zaangażowałam się w proces terapeutyczny moich dzieci. Dostrzegłam w edukacji opiekunów szansę na stworzenie optymalnego środowiska dla rozwoju dziecka. Dlatego zaczęłam poświęcać więcej czasu i uwagi na pracę z rodzicami i domownikami. Ponieważ chciałam widzieć dziecko w szerszym kontekście, moja edukacja i zakres pracy zaczęły obejmować kolejne obszary: proces karmienia, komunikacji, kompetencji społecznych i ogólnie regulacji dzieci.

Są pewne zagadnienia, które poruszam w edukacji rodziców moich pacjentów bez względu na wiek dziecka. Nimi właśnie chciałam się z Wami podzielić. Oto najważniejsze z nich.

Każdy dotyk ma znaczenie 

Im młodsze dziecko, tym większa jego rola. Dotyk jest zmysłem pierwotnym, ściśle powiązanym z układem nerwowym, gdyż skóra i cewa nerwowa rozwijają się z tego samego listka zarodkowego. To powiązanie sprawia, że maluszek, a potem starsze dziecko, w oparciu o jakość doświadczanego dotyku będzie kształtowało ogólny poziom pobudzenia oraz swoje poczucie bezpieczeństwa.

Bardzo ważnym aspektem jest to, że każdy rodzaj dotyku przekazuje swoiste informacje. Dotyk w postaci stałego docisku – przekazywany dużą powierzchnią – postrzegany jest kojąco. Natomiast powierzchowne i szybkie głaskanie działa drażniąco. Z tego powodu tulenie lub układanie dłoni na brzuszku czy pupie dziecka jest często wystarczające do wyciszenia dzidziusia, natomiast głaskanie kogoś po plecach czy ręce w intencji pocieszenia skutkuje tylko wzburzeniem emocji. Z kolei dla pobudzonych przedszkolaków świetnym sposobem może być położenie otwartej dłoni na szczycie głowy dziecka lub na jego barkach i dociśnięcie go w ten sposób do ziemi. Maluch dzięki temu lepiej czuje swoje ciało, a także wyczuwa intencje rodzica, który tym gestem mówi: „widzę cię, czuję cię, jestem przy tobie”. Jeśli chcecie wypróbować ten sposób, to pamiętajcie – docisk ma być intensywny, ale powoli narastający, wykonywany całą, luźną dłonią, w dół. Nie może kojarzyć się ze ściskaniem i unieruchomieniem dziecka. Ciekawe, czy to zadziała też u Was? 🙂

Ta niesamowita zdolność dostrajania się dziecka do opiekuna ma też swoje minusy. Mianowicie kiedy rodzicowi rośnie napięcie w wyniku zmęczenia, obniżonego nastroju, stresu itp., dziecko również będzie się rozregulowywać :(. Jest to wskazówka dla dorosłego, by dbał o siebie: swój odpoczynek, odżywianie i relacje, by minimalizować ryzyko wpływu stresorów. Dziecko jest bardzo reaktywne wobec zachowań dorosłego – im młodsze, tym bardziej jednoznacznie to komunikuje. W wieku przedszkolnym to „dostrajanie” może już przybierać różne formy: zmian napięcia mięśniowego, nadwrażliwości na zapachy czy dotyk, a nawet niezgrabności ruchowych. Oczywiście tzw. „trudne zachowania” również mogą się w to wpisywać, ale one nie są głównym przedmiotem mojej pracy.

Masaż jest formą dotyku, której poświęcam bardzo dużo czasu w pracy z pacjentem. Na każdym etapie życia może on wyglądać inaczej, jednak w rękach rodzica zawsze będzie on dotykiem pełnym akceptacji i miłości. Tak przynajmniej powinno być. Masaż, nawet kiedy jest narzędziem terapeutycznym, nigdy nie powinien wzbudzać w dziecku wątpliwości co do przyjaznych intencji rodzica. Najlepiej, by mama czy tata mogli skupić się głównie na budowaniu relacji poprzez kontakt fizyczny z dzieckiem. Oczekiwanie rezultatów leczniczych nie powinno być na pierwszym miejscu. Efekt taki przyjdzie wraz ze wzmocnieniem więzi i regulacji nerwu błędnego poprzez dotyk pełen akceptacji.

Tempo poruszania, mówienia, dokonywania zmian 

Warunkują one optymalny poziom pobudzenia dziecka. Warto poznać swoje dziecko i siebie – wiedzieć, jakimi jesteśmy obdarzeni profilami sensorycznymi – by móc dobrać odpowiednie aktywności. Jednych trzeba motywować, innych hamować, a jeszcze innych organizować i porządkować w działaniu.

W kwestii tempa obowiązują następujące zasady:

• Jeśli robimy coś szybko, to tracimy na jakości. Im wolniej działamy, tym robimy to bardziej świadomie (czyli trudniej). Dlatego nie sprawdza się tu powiedzenie „im szybciej, tym lepiej”. Jeśli więc opanowaliście jakąś aktywność, to warto dążyć do wykonywania jej coraz wolniej i płynniej!
• Dziecko dostosowuje się do tempa życia rodzica. Jeżeli opiekun nie umie odpoczywać, jest go pełno wszędzie, podejmuje wiele aktywności na raz, to należy się spodziewać krótkośpiącego, wszędobylskiego i ciekawskiego potomka. Natomiast jeśli w domu tempo życia jest skrajnie wolne, mało się dzieje, to ciekawość świata będzie zaspokajana przez dziecko głównie w aspekcie intelektualnym, ze stratą w obszarze ruchowym. Oznacza to ni mniej ni więcej, że wskazana jest RÓWNOWAGA. Jeśli jesteś rodzicem pałającym energią, w typie “sprężynki”:

–  spróbuj celowo mówić wolniej i ciszej,

– dłużej przebywaj z dzieckiem w jednej aktywności,

– ucz się śpiewać i tańczyć coraz ciszej i w coraz wolniejszym tempie.

Jeśli natomiast jesteś bardzo spokojnym rodzicem – postaraj się dodać energii i różnorodności do swojego życia:

–  spróbuj głośno śpiewać, klaskać i tupać razem z dzieckiem,

– zainteresuj się aktywnością ruchową, żeby dziecko miało co naśladować.

Czego nie zrobiłeś do tej pory dla swojego zdrowia, zrób dla dziecka 😉

Co za dużo – to niezdrowo 

Nadmiar zabawek, zwłaszcza świecąco-grająco-ruszających się (nie mówiąc już o ekranach) przekierowuje uwagę dziecka z zabaw w relacji z drugą osobą na rzecz poddawania się biernej stymulacji. Często podczas takich aktywności dzieci wydają się ucieszone do granic możliwości, natomiast na dłuższą metę skutkuje to zwiększeniem pobudliwości, trudnościami z zasypianiem, łatwym wybudzaniem, kłopotami z jedzeniem, przymusem przebywania w dużym pobudzeniu. Niestety dzieci mają trudność w odczuwaniu, kiedy dochodzi do przeciążenia ich układu nerwowego, dlatego nie potrafią samodzielnie zakończyć tej obciążającej aktywności. Generalnie najlepszym partnerem do zabawy dla dziecka, bez względu na wiek, jest drugi człowiek! Ryzyko przeciążenia zmysłowego w tej relacji jest znacznie mniejsze.

Ułatwianie – to kłody rzucane pod nogi

To zagadnienie jest chyba najtrudniejsze do przyjęcia dla rodziców.

Otóż żeby dziecko nauczyło się leżeć na boku, na plecach, trzymać głowę w osi, siedzieć, a następnie stać – potrzebuje doświadczać samodzielnej pracy ciałem na twardym podłożu oraz zmagać się z grawitacją. Niektórym wydaje się, że układanie dziecka w pożądanej pozycji i okładanie go poduszkami pomaga maluchowi. Tymczasem de facto opóźnia to samodzielne opanowanie przez malca danej czynności lub pozycji. O ile w temacie szkodliwości sadzania dzieci niesiedzących samodzielnie obserwujemy już dużą świadomość społeczną, o tyle w kwestii stabilizowania głowy czy też całego tułowia różnorodnymi wkładkami (w celu kształtowania symetrii) jest ona niestety jeszcze niewystarczająca.

Pozwolenie dzieciom na wykonywanie aktywności, do których mają już kompetencje, jest warunkiem ich dobrego rozwoju. Dotyczy to dzieci w każdym wieku. Jeśli niemowlę umie unosić kończyny do góry, leżąc na plecach, nie wkładaj go do leżaczka, który będzie utrzymywał tę pozycję za niego. Gdy roczniak chce samodzielnie jeść, to nie karm go w imię szybszego i czystszego jedzenia. Kiedy dwulatek próbuje zakładać buty, to uzbrój się w cierpliwość i daj mu na to czas 🙂

Udział dziecka – od maleńkości – w procesie przygotowywania posiłków daje informacje sensomotoryczne niezbędne do tego, aby dieta była bogata, a jedzenie stało się przyjemnością. Niestety podawanie dzieciom posiłków przygotowanych już bez ich udziału ściśle koreluje z problemami w żywieniu małego dziecka.

Wszystkie czynności sprawiające, że nasze życie jest harmonijne i uporządkowane powinny być obszarem wspólnego działania rodzica i dziecka od jak najwcześniejszych lat, a nawet miesięcy. O tym, jaki potencjał drzemie w dzieciach świadczą dziesięciomiesięczniaki, które wyciągają razem z mamą rzeczy z pralki, półtoraroczniaki obtaczające kotlety w mące albo dwulatki, które parują skarpetki lub wycierają stół po posiłku. Nie chodzi tu o to, by uczyć dzieci porządku, lecz by umożliwić im, w przyjaznej atmosferze, zbieranie różnorodnych doświadczeń. Każda nowa aktywność uczy koordynacji wzrokowo-ruchowej, manipulacji, doświadczeń sensorycznych, tworzenia nowych rozwiązań w oparciu o dotychczasowe umiejętności; daje poczucie sprawczości, wzbudza ciekawość, która będzie napędem dla dalszego rozwoju.

Dla malucha nie jest obojętne, czy robicie coś razem czy też zostanie wyręczony. Ograniczanie samodzielności dziecka prowadzi do dysharmonii w rozwoju czuciowo-ruchowym. Nie jest powiedziane, że to jest proste dla rodzica. Wydaje się, że dużo łatwiej zrobić coś za dziecko, bez jego udziału – bo szybciej, bo sprawniej i mniej sprzątania po przygotowaniu. Jednak „łatwiej” nie znaczy „lepiej” i jeżeli tylko jesteśmy w stanie poświęcić te kilka minut więcej, to warto zainwestować je we wspólną pracę.

Może się wydawać, że powyższe tematy nie są ściśle związane z funkcjonowaniem ruchowym dziecka, jednak w rzeczywistości bardzo mocno go warunkują. Im bardziej jesteśmy świadomi tych zależności, tym skuteczniejsza będzie praca w gabinecie fizjoterapeuty czy każdego innego terapeuty neurorozwojowego. Wszystko, czym się tutaj z Wami podzieliłam, może przyczynić się do bardziej świadomego, a zarazem szczęśliwszego rodzicielstwa – czego serdecznie Wam życzę!